20 February 2011
لەودیوی بەرد و فیشەکەوە: کام ململانێ و چۆن؟
مەریوان وریا قانیع
من باوەڕێکی تەواوم بەوەیە کە یەکێک لە شوێنە گرنگ و ڕاستەقینەکانی پیادەکردنی سیاسەت شەقامە، ئەو فەزا گشتییەیە کە لەناو شارەکاندا ئامادەیە. بەڵام ئەو شێوازە لە سیاسەت سیاسەتێکی مەدەنییە، ھەڵگری زمان و دید و دونیابینی و ئەخلاقێکی تەواو جیاوازە لەوەی لە دونیای ئێمەدا باڵادەستە. من دەزانم دەسەڵات دەیەوێت ئەم شەپۆلە لە ناڕەزایی بکاتە شەپۆلێکی توندوتیژ، ئەوە ڕاست نییە ئەوان دژ بە بەکارھێنانی توندوتیژین، ئەوان دەیەوێت توڕەبوونەکان بگۆڕن بۆ ڕق، بۆ بوغزی سیاسی و ئەخلاقی. گرەوی سەرەکی ئەم بزوتنەوە ناڕازییە لەوەدایە نەبێتە بزوتنەوەیەکی توندوتیژ و بتوانێت ڕق و توڕەبوونەکانی بگۆڕێت بە خۆشەویستی، خۆشەویستی ژیان و خۆشەویستی ئینسان و خۆشەویستی نیشتیمان. بەبۆچوونی من دەسەڵاتداران تەنھا کاتێک دەتوانن ئەم ململانێ نوێییە ببنەوە کە بزوتنەوەکە بکەنە بزوتنەوەیەکی توندوتیژ، کە گەنجانی وڵات ناچارکەن لەباتی ئەوەی بیربکەنەوە و ھێمنبن، وایان لێبکەن بقیژێنن و توندوتیژبن.
گەنجانی توڕەی وڵات، چەکی بزوتنەوە سیاسییە نوێییەکان توندوتیژی نییە، بەڵکو کاری مەدەنی ڕێکخراوە، زۆر زۆر گرنگە ئەم ململانێ گرنگە نەبێتە ململانێی نێوان و بەرد و فیشەک، ململانێی نێوان پۆلیس و گەنجان لەسەر شەقامەکان، بەڵکو ببێتە ململانێی نێوان دوو دونیابینی جیاواز و دوو تێگەیشتنی جیاواز بۆ کۆمەڵگا و ئینسان و سیاسەت. ئەمەش ناکرێت گەر خۆپیشاندەران بەوەوە خەریکبکرێن خەریکی شەڕە بەرد بن لەگەڵ پۆلیس و ئاسایشدا. بەڵکو بەوە دەبێت ئەخلاقێکی ئینسانی و سیاسی نوێ، زمان و کرداری نوێ دابھێنین، گەنجانی وڵات دەبێت بە زمانی مۆسیقا و ھونەر و ڕێز لە سیاسەت بدوێن. لەباتی ڕق، خۆشەویستی و لەباتی پەلاماردان، ئامێزکردنەوە و باوەشکردن بەیەکدا بھێننەکایەوە. ئەم نەوەیە پێویستی بەوەیە سیاسەت و دۆستایەتی زۆر بە توندی بەیەکەوە گرێبدات، بە سیاسەت ڕوکارێکی ئینسانی ببەخشێت و کۆتایی بەو تێگەیشتنە ترسناکە بھێنێت کە سیاسەت بە دوژمنایەتی یەکساندەکات. ئەم نەوەیە دەبێت ئەو ڕاستییە سادەیە باش بزانن کە دەسەڵات تەنھا زمانی تەقە و توندوتیژی دەزانێت، زۆر گرنگە ئەم شەپۆلی ناڕەزاییە
بەو زمانە قسەنەکات.
من ڕام وایە ئەم بزوتنەوەی ناڕەزاییە نابێت بوەستێت و بکوژێتەوە، بەڵام ھاوکات دەبێت ڕێک و عەقڵانی بکرێت، شێوازی کارکردن و ناڕەزایی دەربڕینەکانی بگۆڕێت، چۆنیەتی ئامادەبوونی لەسەر شەقام و لەناو فەزای گشتیدا دەسکاریبکات، پەیوەندی لەگەڵ پۆلیس و ھێزە ئەمنییەکاندا بگۆڕێت، نەبێتە ڕێگر لەبەردەم کار و ژیانی ئاسایی کۆمەڵگدا. بەکورتی ئەم بزوتنەوەیە دەبێت بە زمانی تێکەڵکردنی سیاسەت بە شیعر قسەبکات، نەک بەو زمانەی کە دەسەڵاتداران لەھەمووان باشتری دەزانن: زمانی توندوتیژی
مەریوان وریا قانیع
من باوەڕێکی تەواوم بەوەیە کە یەکێک لە شوێنە گرنگ و ڕاستەقینەکانی پیادەکردنی سیاسەت شەقامە، ئەو فەزا گشتییەیە کە لەناو شارەکاندا ئامادەیە. بەڵام ئەو شێوازە لە سیاسەت سیاسەتێکی مەدەنییە، ھەڵگری زمان و دید و دونیابینی و ئەخلاقێکی تەواو جیاوازە لەوەی لە دونیای ئێمەدا باڵادەستە. من دەزانم دەسەڵات دەیەوێت ئەم شەپۆلە لە ناڕەزایی بکاتە شەپۆلێکی توندوتیژ، ئەوە ڕاست نییە ئەوان دژ بە بەکارھێنانی توندوتیژین، ئەوان دەیەوێت توڕەبوونەکان بگۆڕن بۆ ڕق، بۆ بوغزی سیاسی و ئەخلاقی. گرەوی سەرەکی ئەم بزوتنەوە ناڕازییە لەوەدایە نەبێتە بزوتنەوەیەکی توندوتیژ و بتوانێت ڕق و توڕەبوونەکانی بگۆڕێت بە خۆشەویستی، خۆشەویستی ژیان و خۆشەویستی ئینسان و خۆشەویستی نیشتیمان. بەبۆچوونی من دەسەڵاتداران تەنھا کاتێک دەتوانن ئەم ململانێ نوێییە ببنەوە کە بزوتنەوەکە بکەنە بزوتنەوەیەکی توندوتیژ، کە گەنجانی وڵات ناچارکەن لەباتی ئەوەی بیربکەنەوە و ھێمنبن، وایان لێبکەن بقیژێنن و توندوتیژبن.
گەنجانی توڕەی وڵات، چەکی بزوتنەوە سیاسییە نوێییەکان توندوتیژی نییە، بەڵکو کاری مەدەنی ڕێکخراوە، زۆر زۆر گرنگە ئەم ململانێ گرنگە نەبێتە ململانێی نێوان و بەرد و فیشەک، ململانێی نێوان پۆلیس و گەنجان لەسەر شەقامەکان، بەڵکو ببێتە ململانێی نێوان دوو دونیابینی جیاواز و دوو تێگەیشتنی جیاواز بۆ کۆمەڵگا و ئینسان و سیاسەت. ئەمەش ناکرێت گەر خۆپیشاندەران بەوەوە خەریکبکرێن خەریکی شەڕە بەرد بن لەگەڵ پۆلیس و ئاسایشدا. بەڵکو بەوە دەبێت ئەخلاقێکی ئینسانی و سیاسی نوێ، زمان و کرداری نوێ دابھێنین، گەنجانی وڵات دەبێت بە زمانی مۆسیقا و ھونەر و ڕێز لە سیاسەت بدوێن. لەباتی ڕق، خۆشەویستی و لەباتی پەلاماردان، ئامێزکردنەوە و باوەشکردن بەیەکدا بھێننەکایەوە. ئەم نەوەیە پێویستی بەوەیە سیاسەت و دۆستایەتی زۆر بە توندی بەیەکەوە گرێبدات، بە سیاسەت ڕوکارێکی ئینسانی ببەخشێت و کۆتایی بەو تێگەیشتنە ترسناکە بھێنێت کە سیاسەت بە دوژمنایەتی یەکساندەکات. ئەم نەوەیە دەبێت ئەو ڕاستییە سادەیە باش بزانن کە دەسەڵات تەنھا زمانی تەقە و توندوتیژی دەزانێت، زۆر گرنگە ئەم شەپۆلی ناڕەزاییە
بەو زمانە قسەنەکات.
من ڕام وایە ئەم بزوتنەوەی ناڕەزاییە نابێت بوەستێت و بکوژێتەوە، بەڵام ھاوکات دەبێت ڕێک و عەقڵانی بکرێت، شێوازی کارکردن و ناڕەزایی دەربڕینەکانی بگۆڕێت، چۆنیەتی ئامادەبوونی لەسەر شەقام و لەناو فەزای گشتیدا دەسکاریبکات، پەیوەندی لەگەڵ پۆلیس و ھێزە ئەمنییەکاندا بگۆڕێت، نەبێتە ڕێگر لەبەردەم کار و ژیانی ئاسایی کۆمەڵگدا. بەکورتی ئەم بزوتنەوەیە دەبێت بە زمانی تێکەڵکردنی سیاسەت بە شیعر قسەبکات، نەک بەو زمانەی کە دەسەڵاتداران لەھەمووان باشتری دەزانن: زمانی توندوتیژی
No comments:
Post a Comment